Sprawozdanie Wójta Gminy Gierałtowice w okresie międzysesyjnym

Plik oryginalny ze zdjęciami i i wykresami: PDFSprawozdanie Wójta Gminy Gieratłowice 04.11.2020 r..pdf (1,95MB)

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI WÓJTA

LESZKA ŻOGAŁY

W OKRESIE MIĘDZYSESYJNYM

Sprawozdanie składane jest Radzie Gminy Gierałtowice. Obejmuje główne sfery działalności wójta Leszka Żogała, w okresie od dnia  7 października 2020 (tj. od XXVII sesji Rady Gminy Gierałtowice) do dnia 31 października 2020.

Sprawozdanie z działalności wójta jest realizacją zapisu art. 18 ust. 2 pkt. 2 in fine ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 (Dz.U.2020.713 Tj. z dnia 21 kwietnia 2020). Przywołana norma wskazuje, że do wyłącznej właściwości Rady Gminy należy m.in. przyjmowanie sprawozdań z działalności wójta. Jest to przejaw funkcji kontrolnej, sprawowanej przez radę gminy.

Zaznaczyć trzeba również, że sprawozdanie spełnia ważną funkcję informacyjną. Umożliwia wójtowi poinformowanie rady gminy o bieżącej działalności urzędu gminy i podległych mu jednostek. Ukazuje kwestie problematyczne, wymagające dalszych działań. Wskazane jest też, żeby sprawozdanie tworzyło swoiste tło. To stworzenie szerszego kontekstu jest istotne przy podejmowaniu decyzji. Gmina nie jest zawieszona w próżni, ale stanowi element systemu władzy w Polsce. Jest powiązana na wielu płaszczyznach z okolicznymi jednostkami samorządowymi tego samego, jak i wyższego szczebla, oraz z administracją rządową. Nie wyczerpuje to jednak całości otoczenia gminy. Ten szeroko rozumiany kontekst obejmuje również życie gospodarcze, społeczne i kulturalne.

Kluczowe wydarzenia w okresie sprawozdawczym związane są ze stanem epidemii, co w szczególności przekłada się na sytuację w szkołach oraz w gminnej spółce prowadzącej basen Wodnik. Wzrost liczby osób zakażonych bezpośrednio przekłada się również na działalność urzędu gminy.

EPIDEMIA

Od 14 do 20 marca 2020 roku obowiązywał w Polsce stan zagrożenia epidemicznego. Od 20 marca 2020 ciągle obowiązuje stan epidemii. Powoduje to daleko idące zmiany w życiu społecznym, gospodarczym czy kulturalnym. Spektakularnym i bardzo mocno zaznaczanym skutkiem jest ilość osób zakażonych, objętych kwarantanną, wyleczonych i zmarłych. Nie można zapominać, że jest to tylko jedna płaszczyzna wielowymiarowego wydarzenia, jakim jest epidemia. Mniej widocznym, ale bardzo mocno odczuwalnym w samorządzie, jest kryzys finansowy związany perturbacjami w gospodarce (określa się również to zjawisko jako kryzys ekonomiczny). Niepokojącym jest, że ma on wymiar ogólnoświatowy. W ujęciu całościowym zakażenie stwierdzono u 260 mieszkańców od początku przeprowadzania testów. W szpitalach powiatowych w Pyskowicach i Knurowie tworzone są oddziały dla zakażonych COVID-19.

Urząd Gminy ograniczył dostęp petentów i pracuje „w trybie epidemicznym”. Petenci mają dostęp do Urzędu tylko po wcześniejszym kontakcie telefonicznym. Część pracowników pracuje zdalnie, zgodnie z procedurami przyjętymi we wrześniu. Dokumenty składane są tylko do skrzynki podawczej. Spory odsetek pracowników urzędu jest na świadczeniu chorobowym (ok. 20%). Nie wszyscy są zakażeni COVID-19. Dzięki szybkiej reakcji i przygotowanym wcześniej procedurom nie doszło do przestoju pracy Urzędu Gminy. Oczywiście występują pewne utrudnienia, nie tylko dla petentów, ale i dla pracowników. Udaje się jednak dotrzymywać terminów ustawowych.

Ogłoszone przez rząd 30 października 2020 r. przejście urzędów administracji na tryb pracy zdalnej nie będzie miało większego wpływu na działanie naszego Urzędu. Znaczna część pracowników już pracuje w tym trybie. Wstępnie można ocenić, że zmodyfikowana zostanie podstawa prawna, na której praca zdalna się odbywa. Mieszkańcy nie odczują żadnej zmiany.

Epidemia odbija się znacząco na funkcjonowaniu szkół w naszej gminie. Zgodnie z decyzjami rządowymi klasy IV-VIII pracują zdalnie od 23 października 2020 r. Klasy I-III oraz przedszkola funkcjonowały w trybie stacjonarnym. Dla przypomnienia trzeba zaznaczyć, że w gminnej oświacie pracuje 220 nauczycieli, co oznacza, że 10,5 % nauczycieli ma stwierdzonych COVID-19. Są również nauczyciele, którzy przebywają na świadczeniach chorobowych z innych przyczyn. Powyższe dane z przyczyn oczywistych obejmują pracowników oświaty, a nie uczniów,  gdyż to pracownicy są kluczowi dla funkcjonowania szkół. 29 października Sanepid w Gliwicach wyraził zgodę na przejście w na tryb pracy zdalnej klas  I-III w ZSP Paniówki. Tam obecnie jest najtrudniejsza sytuacja. Na 52 nauczycieli 17 przebywało na świadczenia chorobowych. Na dzień 30 października 2020 r. ten tryb ma być utrzymany do dnia 6 listopada. Oceniam, że szkoły dobrze radzą sobie z sytuacją. Przepływ informacji i podejmowanie decyzji na linii szkoły – Urząd Gminy przebiega sprawnie. Można mieć spore zastrzeżenia do sprawności pracy Sanepidu, w szczególności możliwości kontaktu i czasu podejmowania decyzji, jednak jak wiadomo, jest to problem ogólnopolski.

Epidemia bardzo mocno wpływa na funkcjonowanie Pływalni Wodnik w Paniówkach. Kolejne ograniczenia dostępu na basen dla mieszkańców znacząco obniża przychody. Jednocześnie koszty utrzymania pozostały praktycznie na niezmienionym poziomie. Po ostatnim podniesieniu kapitału basen powinien funkcjonować do października 2021. Obecnie obcięcie dochodów, jeżeli nie będą zmienione zasady funkcjonowania basenów, będzie zagrażało płynności finansowej pływalni w grudniu tego roku (czyli za dwa miesiące). Podstawową kwestią jest, ile czasu potrwają ograniczenia związane z epidemią. Nikt jednak nie jest w stanie tego określić. W obecnych realiach basen będzie trzeba dotować kwotą ok. 100 tyś. zł miesięcznie. Inne możliwe scenariusze zakładają wstrzymanie działalności basenu, częściowe lub całkowite. Najdalej idącym wnioskiem jest zamknięcie basenu. Zaznaczyć trzeba, że koszty w przypadku wstrzymania działalności i tak będą ponoszone (wynagrodzenia, media itp.). Konieczna była by tez decyzja, jakie działania kadrowe wtedy są podejmowane.

Powódź

14 października rano zostało ogłoszony w gminie alarm powodziowy. Zagrożenie powstało po kilku dniach intensywnych opadów deszczu. Główne działania skoncentrowały się w następujących rejonach: Przyszowice ul. Brzeg i ul. Cicha (dawniej Fornalskiej) oraz w Gierałtowicach, ul. Ofiar Obozu Hitlerowskich. W działaniach brały udział jednostki OSP z naszej gminy, innych gmin naszego powiatu oraz jednostki Państwowej Straży Pożarnej. W działaniach brali również udział pracownicy PGK, rolnicy i mieszkańcy. W toku akcji konieczna była ewakuacja trzody chlewnej z budynku zagrożonego zalaniem. 14 października 2020 r. wyłączono przepompownię ścieków przy ul. Brzeg. Jest to ostatnia przepompownia przed oczyszczalnią ścieków, odbierająca ścieki z kierunku Paniówki i Chudów. Wyłączenie było konieczne z uwagi na zagrożenie zalania automatyki sterującej przepompowni. Podjęto przepompowywanie ścieków z wyżej położonej przepompowni wozami asenizacyjnymi. 15 października 2020 r., po obniżeniu się poziomu wody, przepompownia została uruchomiona przy wykorzystaniu agregatu. 16 października 2020 r. przywrócono normalne zasilanie przepompowni. Do końca października wykonano prace polegające na podniesieniu automatyki sterującej przepompownią, co pozwoli dłużej utrzymać jej pracę w przypadku kolejnego zalania. Szczegóły zawarte są w załączniku p.t. Raport w sprawie działań związanych z zalaniem pompowni przy ul. Brzeg w Przyszowicach w dniach 14-16.10.2020 r.

Na ulicy Cichej doszło do podtopienia domów mieszkalnych. Na miejscu pracowały pompy dostarczone przez kopalnię. Jest to stale powtarzające się podtopienie, będące efektem szkody górniczej. Prace związane z przebudową rowu i przepustu pod torami PKP przewidziane są na rok 2021. Obecnie na ukończeniu jest dokumentacja projektowa, zlecona przez KWK Sośnica. Zakłada ona m.in. budowę nowego przepustu pod torami PKP. Projekt po wykonaniu będzie przełożony do opiniowania gminie.

W Gierałtowicach przy ul. Ofiar Obozów Hitlerowskich doszło do podtopienia budynków mieszkalnych. Obsługująca ten rejon przepompownia nie była w stanie wypompować wody, pomimo zapewnień kopalni KWK Szczygłowice-Knurów, że pracują wszystkie pompy. Co więcej, poziom wody podnosił się jeszcze przez 24 godziny po zakończeniu opadów. W tym rejonie budowany jest nowy kolektor, który ma poprawić sytuację. W trakcie powodzi nie można było z niego skorzystać, ponieważ będzie on działał na zasadzie „ciśnieniowej”, a nie są jeszcze zabudowane pompy. Wykonane zostały prowizoryczne prace na niektórych rowach, w celu zmniejszenia dopływu wody do tego rejonu.  Również w tym rejonie doszło do zalania kilkunastu studzienek kanalizacji sanitarnej. Do systemu dostała się woda, co skutkowało obniżeniem skuteczności pracy oczyszczalni ścieków w Przyszowicach. Przepompownia ścieków była okresowo wyłączana, żeby ograniczyć napływ wody do oczyszczalni ścieków. Zbyt duży napływ wody może skutkować nawet zniszczeniem złoża biologicznie czynnego w oczyszczalni ścieków.

Wszystkie tereny zalane były objęte eksploatacją górniczą i to jej skutkiem jest powstanie zagrożenia powodziowego w tych miejscach. Gmina będzie intensyfikować działania wobec przedsiębiorców górniczych w celu zwiększenia zabezpieczenia przeciwpowodziowego.

Śmieci

Z uwagi na zmianę przepisów konieczne jest stałe kontrolowanie masy wywożonych śmieci, ponieważ od tego roku rozliczamy się za każdą wywiezioną tonę śmieci. Obecnie nie ma zagrożenia dla realizacji umowy. Takie zagrożenie może wystąpić, jeżeli masy wywożonych śmieci będą wyższe, niż przewidziane w przetargu. Gmina jest po wstępnych ustaleniach z firmą Remondis na przeprowadzanie zewnętrznej kontroli masy wywożonych z naszej gminy śmieci. Jednak z uwagi na aktualną sytuację epidemiczną działania te zostały wstrzymane. Zostaną niezwłocznie podjęte, gdy poprawi się sytuacja i zmniejszy ryzyko zakażenia pracowników.

Bieżące działania inwestycyjne.

Obecnie na ukończeniu jest termomodernizacja budynku Urzędu Gminy. Dodatkowym efektem jest znacząca poprawa estetyki budynku. Trwa również remont budynku OSP w Paniówkach z przeznaczeniem na powiększenie przedszkola. Zakończenie prac przewidziane jest w przyszłym roku.

Ogłoszony został przetarg na termomodernizację ZSP w Chudowie, gdzie udało się pozyskać środki zewnętrzne w funduszy europejskich na finansowanie tego zadania.

Zakończona została budowa instalacji fotowoltaicznej w ZSP Gierałtowice. Kończy się projekt montażu 153 instalacji fotowoltaicznych na budynkach prywatnych.

W ramach nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027 planowany jest Fundusz na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji.

W dużym skrócie wiąże się on z planowanym odejściem od paliw kopalnych. Głównym beneficjentem tego funduszu (może nawet do 40% całości) będzie Polska, a w szczególności Górny Śląsk. Pozyskanie dodatkowych środków zewnętrznych, dedykowanych dla terenów objętych eksploatacją górniczą jest szansą również dla naszej gminy. Od 2019 roku jestem członkiem zarządu Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce. W październiku odbyły się dwa posiedzenia zarządu stowarzyszenia, poświęcone w zasadzie tej tematyce. Ich efektem było podjęcie tej tematyki na dorocznej konferencji gmin górniczych, poświęconej wyzwaniom transformacji gmin górniczych. Transformacja zbliża się bardzo szybko. Jak wiadomo, rząd ustalił ze stroną społeczną harmonogram zamykania kopalń. Obecnie coraz częściej podnosi się, że ten harmonogram nie jest do utrzymania. Nie został jeszcze zatwierdzony w Brukseli, oraz co bardzo ważne, jest zbyt rozciągnięty w czasie i proces ten będzie przeprowadzany szybciej. Ten proces rodzi liczne zagrożenia i wyzwania, z którymi trzeba się zmierzyć. Pozwolę sobie tylko zasygnalizować tu niektóre z nich, które szczególnie dotykać będą naszą gminę:

- obniżenie dochodów związanych z działalnością przedsiębiorców górniczych (podatek od nieruchomości, podatek od dochodów osób fizycznych, opłata eksploatacyjna),

- zagrożenie bezrobocia,

- brak środków na naprawę zdegradowanych terenów, w szczególności na uregulowanie stosunków wodnych,

Procesy te wpłyną na możliwość pojawienia się nowego, innowacyjnego przemysłu, rozwój tzw. Przemysłu 4.0, poprawę jakości środowiska. Zagrożenia i szanse można diagnozować i szukać rozwiązań, ale kluczowym jest pozyskanie środków na przeprowadzenie koniecznych działań. Przewidziane finanse na realizację tego programu są znaczne, ale na pewno nie wystarczą na zaspokojenie wszystkich potrzeb.

Działanie podjęte przez Stowarzyszenie Gmin Górniczych w Polsce są o tyle znaczące, że mają na celu wypracowanie wspólnych działań nie tylko przez samorządy, ale i podmioty gospodarcze i naukowe. Nawiązana została współpraca z Głównym Instytutem Górnictwa, ale i z Katowicką Specjalną Strefą Ekonomiczną, Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach. W konferencji brał udział pan Jerzy Buzek, który również blisko współpracuje ze stowarzyszenie. W spotkaniu brali udział również przedstawiciele JSW S.A. oraz PGG S.A.

Tematyka sprawiedliwej transformacji jest poruszania również na innych forach. 24 września 2020 r. brałem udział w forum burmistrzów gmin węglowych w Bytomiu wraz z przedstawicielami z Polski, Niemiec, Bułgarii i Grecji. Spotkanie było prowadzone przez WWF Polska. Gościem spotkania był również pan Jerzy Buzek. Forum było okazją do wymiany doświadczeń z wójtami i burmistrzami. Ja byłem w podgrupie z przedstawicielami Niemiec. Wielokrotnie podkreślano, że transformacja to proces dług i kosztowny. Wymaga również intensywnego informowania mieszkańców o jej przebiegu i skutkach.

22 października 2020 r. odbyło się seminarium organizowane przez Urząd Marszałkowski nt. planu sprawiedliwej transformacji.

Konieczne będzie opracowanie w gminie stosownych dokumentów strategicznych, które pozwolą aplikować w przyszłości o fundusze związane ze sprawiedliwą transformacją. 13 listopada 2020 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, która da gminie specjalne narzędzia do tworzenia tego typu dokumentów. Obecnie w środowisku prawniczym toczy się dyskusja, czy wcześniej wykonane strategie czy plany rozwoju będą mogły być wykorzystywane w tym celu. Transformacja wpisuje się w politykę Nowego Zielonego Ładu Unii Europejskiej. Tam też należy poszukiwać głównych źródeł środków finansowych potrzebnych do jej zrealizowania.

Droga wojewódzka nr 921 (Zabrze – Knurów) to jeden z najważniejszych ciągów komunikacyjnych w naszej gminie. Sporządzona kilka lat temu koncepcja całościowej przebudowy nie będzie realizowana z przyczyn finansowych. W ramach współpracy z Powiatem Gliwickim, Miastem Knurów i Gminą Pilchowice udało się stworzyć wspólny pomysł na poprawę sytuacji. 2 i 5 października 2020 r. odbyły się spotkania robocze z marszałkiem Województwa Śląskiego Jakubem Chełstowskim, gdzie wypracowano podstawowe zasady współdziałania samorządów różnych szczebli. Następnie ustalono wstępny harmonogram działań związany z drogą 921. To wspólne stanowisko zostało przekazane do marszałka, który zadeklarował na wpisanie zadania do budżetu województwa śląskiego na rok 2021.

Z uwagi na fakt, że marszałek stwierdził brak możliwości zrealizowania całości zadania, gmina wytypowała odcinek od ulicy Korfantego w Gierałtowicach do skrzyżowania z ul. Gierałtowicką. W zaproponowanym odcinku powstały by dwa nowoczesne skrzyżowania (prawdopodobnie ronda), nowy odcinek drogi długości ok. 700 m oraz kanalizacja deszczowa. Trzeba dodać, że realizację tego odcinka proponuje również Powiat Gliwicki. Dla ukazania skali zadania warto wskazać, że średni koszt 1 km drogi to 10 mln złotych, a jednego ronda to ok 5 mln zł. Gmina Gierałtowice i Powiat Gliwicki zadeklarowały sfinansowanie dokumentacji projektowej. Jest to pierwsze tego typu porozumienie w województwie śląskim.

Wstępny harmonogram zakłada przygotowanie dokumentacji projektowej w latach 2021-2022 oraz realizację zadania w latach 2022-2023. Kluczowe będą kwestie finansowe, które zdeterminują zakres realizacji. W mojej ocenie realizację powinno rozpocząć się od przebudowy skrzyżowania ul. Roboty z ul. Korfantego.

Zakończenie

Powyższe informacje to opis głównych działań w okresie międzysesyjnym. Pomimo epidemii staramy się funkcjonować normalnie, na ile jest to oczywiście możliwe. Wszystkie bieżące działania, do których obligują nas przepisy, są wykonywane. W tym trudnym czasie pracownicy gminy wykazują się determinacją w jak najlepszym wykonywaniu obowiązków, pomimo obiektywnych utrudnień.

Wójt Gminy

Leszek Żogała